Inuusuttut akornanni HIV-mik tunillatsissimasut
HIV-ip tuniluunneranik annikitsumik nunarput eqqugaaqqippoq. Tamanna tuniluuttup siaruaannissaanik annertuumik ernumalersitsivoq. Tunillatsissinnaanermut sillimanissamik atoqateqarnermilu usuup puuanik atuinikkut isumanaatsumik atoqateqarnissamik, peqqinnissamut tunngatilligu oqartussat innuttaasunik tamanik kajumissaaripput.
Maannamuugallartoq tuniluuttuni inuit tallimat tunillatsissimapput, allallu arlallit tunillanneqarsimasinnaanerannut maanna misissorneqarlutik. Matumani pineqartut tassaapput inuusuttut 20-it 40-illu akornanni ukiullit Sisimiunut attuumassutillit arlallilli sinerissami sumiiffinni allaniittut.
Tuniluunnermi matumani inuusukaat eqqugaanerat ernumanaataavoq. Nunatsinni HIV-mik tunillatserlaat agguaqatigiissillugit ukiuinut sanilliullugit, inuusunneroqaat. Misilittakkat naapertorlugit taama ukiullit utoqqaanerusunut sanilliullugit arlalinnik atoqateqartarmata, tuniluunnissaa navianaateqarnerusutut naliliivigineqarpoq.
Nunatsinni HIV-mik tunillatsissinnaanerup suli annertunera HIV-p tuniluunnerata takutippaa. Ajornartorsiut annertuumik ukkanneqanngippat siaruaannerusinnaanera ilimanaateqarluinnarpoq. Taamaattoqassappat innuttasunut ataasiakkaanut inuiaqatigiinnullu annertoorujussuarmik kinguneqassaaq.
Nunatsinni syfilisip ajornartorsiutaaleraluttuinnarnerata peqatigisaanik nappaat takkuppoq. Nalunaarutigineqartut ilisimaneqareersut aallavigalugit 2018-imi syfilisimik nappaateqartut 100-it sinningaatsiarnissaat ilimanarsinnaavoq. HIV-ip taamatuttaq siaruaassinnaanissaata navianaataa piviusuuvoq.
1985 -imiilli nunatsinni HIV-mik nappaatillit 185-it missaanniinnerat paasineqarpoq. Tunillatsittut amerlasuut toqoreerput ilaallu nunatta avataanut aallarsimallutik. Nunatsinni HIV-mik tunillatsissimasut ullumikkut 70-it missaanniittut inuunertik tamaat peqqinnissaqarfimmit nakkutigisaallutillu nakorsagaassapput. HIV-mut nakorsarluakkat allanik tunillaagajuttanngillat. Nakorsartissinnaaneq ukiualuit matuma siornanut sanilliullugu pitsaanerulersimagaluaqisoq anigugassaanngitsumik nappaateqarneq ilungersunartuuvoq. Tamatuma saniatigut suliassaq taanna peqqinnissaqarfimmut unammilligassaavoq annertooq.
HIV-mik atoqatigiinnikkullu tuniluuttartunik nappaatinik allanik tunillatsissinnaaneq kissaataanngitsumillu naartulersinnaaneq pitsaaliniaraanni isumannaatsumik atoqatigiinneq periarfissatuaavoq. Peqqinnartumik isumannaatsumillu atoqatigiinneq siuarsarniarlugu inuiaqatigiit iluanni arlalitsigut annertuumik iliuseqarnissaq suli pisariaqarpoq.
Sukumiinerusunik paasissutissiisinnaasoq: Henrik L. Hansen, Nunatsinni Nakorsaaneq, oqarasuaat: 345191, mail: henh@nanoq.gl