Anguniagassatut siunniussaq taanna annertoqaaq. TB- mik akiuiniarneq annertuumik angusaqarfiusimavoq. Nunarsuaq tamakkerlugu 2000-imiit inuit 43 mio.-it inuunerisa annaaneqarsimanerat WHO-p naatsorsorpaa, sulili nappaammik TB-mik tuniluuttumik taassuminnga toqquteqartut ullormut 4000-it sinnerpaat.
Taamaammat nappaat akiussagaanni nunat killeqarfii akimorlugit suleqatigiinnissaq piumasaqaataasoq WHO-ip erseqqissarpaa. Tassalu Naalakkersuisoqarfiit peqqinnissaqarfiullu kiisalu suleqatigisartakkat soorlu suliniaqatigiiffiit naalakkersuinermut attuumassuteqanngitsut, najukkami innuttaasut, ilisimatusartut inuussutissarsiutillillu suleqatigiinnissaat.
Kalaallit Nunaanni TB-mik nappaatillit amerlanerujussuat suli ilungersuutigaarput. 2015- imi 81-it TB-mik nappaatillit paasineqarput. TB nakorsarneqarsinnaavoq, taamaammat piaartumik nappaatip suussusersineqarnissaa nakorsarneqarnissaalu pingaaruteqarpoq.
Sakialluut Tuberkulose (TB) nappaataavoq tuniluuttoq tappiorannartumik Mycobacterium Tuberculosis-imik patsiseqartoq. Inuit amerlanerit TB sakialluutitut ilisimavaat, nappaalli timip pisataani allaniissinnaavoq. Tappiorannartut kuseriarnernit isaannarmik takujuminaatsunit -quersornikkut tangajornikkullu siaruaanneqartunit- tuniluuttarmata, sakialluut kisimi tuniluuttuuvoq. TB-ip tappiorannartua ukiorpassuarni timimiissinnaasarpoq kingornalu nappaammut akiuussinnaatsutsip sanngiillinerani utoqqalinermiluunniit nappaataalersinnaasarluni.
Ajoraluartumik Kalaallit Nunaanni TB-p nungutinniarnissaa ilungersunartuussaaq sulilu anguniakkamut tamatumunnga ungaseqaagut. Kalaallit Nunaalli periarfissagissaarpoq – nuna tamakkerlugu TB akiorniarlugu iliuusissanik siunniussineq nukittooq, Peqqinnissaqarfik tunniusimasoq, nappaammik suussusersiniaanermi periarfissat nutaat politikkikkullu tapersersorneqarneq.
Unammilligassalli annikitsutut nalilerneqassanngillat. Nappaatip atugaanerata akuerineqarsinnaasumut killiffissaanut aqqut takeqaaq, nungutivinnissaannullu aqqut suli takinerulluni.
TB-pillugu ajornartorsiutip peqqinnissaqarfimmit kisermaallugu aaqqiivigineqarsinnaannginnerata paasinissaa pingaaruteqarpoq. Ajornartorsiutit angerlarsimaffeqannginnertut-, imigassamik atornerluinertut- suliffissaaleqisuunertullu ittut sivisuumik TB-mut nakorsartinnissamut ajornakusuulersitsisuupput. Inigisami tattorliuunneq, imeqarnikkut kuuffeqarnikkullu pitsaanngitsunik atugaqarneq nappaatip tuniluunnissaanut annertusititsisuupput. Nerisarlunneq-, imigassamik atornerluineq-, tupatorneq- timillu nappaatinut akiuussinnaassusaa sanngiitsoq TB-p tuniluussinnaaneranik TB-millu nappaateqalersinnaanermik annertusisitsisarput.
Taamaammat iluatitsilluarnissamut aqqut annertuunik-, sivisuunik-, ataavartunillu pisortaqarfinnit qitiusunit, peqqinnissaqarfimmit innuttaasunillu namminernit iliuuseqarfigineqarnermik tunngaveqassaaq.
Marlunngorneq marsip ulluisa 24-at tassaavoq nunarsuaq tamakkerlugu TB-mut ullorititaasoq ”World TB Day”. Ulloq nunarsuaq tamakkerlugu TB-p inuiaqatigiinni sammineqarnissaanut atorneqartartoq. Ulloq uagut nunatsinnissaaq TB-mik sammisaqarfipput. TB-p inuiaqatigiinnit sammineqarnissaa pisariaqarpoq ataatsimoorussassaaneralu nassuerutigisariaqarparput.
TB qanoq ililluni tunillaattarpa? Nappaammut ersiutit suuppat? Qaqugu nakorsiartariaqassaanga? Kalaallit Nunaanni illoqarfik suna TB-mik nappaateqarfiunerua? Apeqqutinut taakkununnga akissutit nittartakkami www.tuberkulose.gl-imi pissarsiarisinnaavatit
Nittartakkamissaaq TB pillugu nalorsitsaaruteqarpoq. Apeqqutit qulit sivikinnerpaamik akissuteqarfigineqassapput killeqanngitsumillu misileeqattaartoqarsinnaalluni.
Sukkanerpaamik akissuteqartoq taamaasillunilu pointinik pissarsinerpaaq 500 koruunit nalingannut pisissutissamik eqquissaaq.
Peqqinnissakkut sullissisut TB-mik immikkut suliallit, ulluni tulliuttuni nunatsinni sumiiffinni assigiinngitsuni TB pillugu sammisaqartitsissapput. Nuummi tamanna pissaaq pisiniarfeqarfissuarmi Nuukcenter-imi marsip ulluisa 29-anni. Takkullutit peqataanikkut TB pillugu qanorlu iliornikkut imminut nappatsaalisinnaanerit ilikkagaqarfigiuk.